Pacjenci po COVID-19 a fizjoterapia

Pandemia. Tego terminu w czasach obecnych nie trzeba tłumaczyć zapewne nikomu. SARS-CoV-2 swoim zasięgiem objął cały świat, przynosząc szereg przykrych konsekwencji. Każdy z nas niezależnie od wieku, płci czy pochodzenia musiał się poddać reżimowi sanitarnemu. Miał i ma on za zadanie chronić nas przed zachorowaniem. 

Według statystyk prowadzonych przez Ministerstwo Zdrowia około jedna trzecia pacjentów ma powikłania po przechorowaniu COVID-19. Do najczęstszych zaliczyć  można: problemy z oddychaniem, zmniejszoną ogólną sprawność organizmu, mniejszą tolerancję na wysiłek fizyczny, ból mięśniowo-stawowy, zaburzenia lękowe czy depresyjne. Niewątpliwie dolegliwości te znacznie ograniczają aktywność w życiu społecznym i zawodowym. Wychodząc naprzeciw potrzebom i wzrastającym zachorowaniom NFZ przygotował kompleksowy program rehabilitacji dla pacjentów, którzy chorowali na COVID-19. Zwiększyło to zapotrzebowanie na usługi gabinetów fizjoterapii. Przyczyniło się to również do wzmożonej elektronicznej rejestracji pacjentów. 

Osoby które zmierzyły się z  infekcją, w trosce o poprawę sprawności oddechowej oraz zwiększenie wydolności wysiłkowej mogą skorzystać z rehabilitacji. Rekonwalescencja skierowana jest do osób, które zakończyły leczenie w terminie do 6 miesięcy od momentu wyzdrowienia.

Proponowane zabiegi można rozgraniczyć na następujące tryby prowadzenia: 

• Stacjonarny
• Uzdrowiskowy
• Ambulatoryjny, czyli w gabinetach fizjoterapii zajmujących się rehabilitacją leczniczą
• Domowy

Założenia planu powrotu do zdrowia przewidziane są na okres od 2 do 6 tygodni. Wzbogacone są one o szereg ćwiczeń i zabiegów prowadzonych przez fizjoterapeutów.

Do najbardziej polecanych zabiegów w tym przypadku zaliczyć można:

• kinezyterapię ze szczególnym uwzględnieniem treningu wytrzymałościowego, ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń efektywnego kaszlu, ćwiczeń ogólnousprawniających, ćwiczeń na wolnym powietrzu
• inhalacje
• treningi marszowe
• hydroterapię, fizykoterapię 
• balneoterapię 
• masaż 
• edukację zdrowotną i promocję zdrowia, w tym np. naukę prawidłowej techniki używania inhalatorów, eliminację nałogów i innych czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych, prozdrowotną zmianę stylu życia
• treningi relaksacyjne
• leczenie dietetyczne 
• wspomaganie rehabilitacyjne schorzeń współistniejących.

Jako przedstawiciele medyczni doskonale wiecie, że zespół pocovidowy to nie tylko problemy z oddychaniem. To także notoryczne poczucie zmęczenia, zaburzenia rytmu serca. Warto nadmienić także trudności w podejmowaniu najmniejszej aktywności fizycznej łączące się często z objawami zaburzeń równowagi i koordynacji ruchowej. Wielokrotnie to Wam pacjenci uskarżają się na ból mięśni stawów czy głowy. Coraz częściej pacjenci dostrzegają u siebie problemy z koncentracją, pamięcią czy logicznym myśleniem. U pacjentów hospitalizowanych występują ponadto problemy z prawidłową emisją głosu, oraz trudności w przełykaniu pokarmów stałych i płynów. Jest to następstwem długotrwałej intubacji. Szereg schorzeń, z którymi się spotykacie w następstwie przebytej choroby nie ma końca. Ponadto wirus zaskakuje nas kolejnymi powikłaniami. 

Cele rehabilitacji

Rehabilitacja pocovidowa ma na celu przede wszystkim złagodzić lub zniwelować skutki choroby. Przyczyni się to do powrotu ozdrowieńca do normalnego funkcjonowania, do obowiązków zawodowych czy domowych. Zapewne jako profesjonaliści stwierdzicie, że rehabilitacja oparta jest na indywidualnie dobranych zabiegach a wśród nich najistotniejsze oparte są na ćwiczeniach oddechowych. I słusznie, bo jak wiemy pandemia dotyczy przede wszystkich infekcji górnych dróg oddechowych. W tym przypadku pacjenci będą wdzięczni za naukę prawidłowego oddychania torem przeponowym. Zwiększa on ruchomość przepony oraz klatki piersiowej a także naukę efektywnego kaszlu.

Zabiegi lecznicze, takie jak tlenoterapia czy inhalacje oddechowe odgrywają ogromną rolę w powrocie do pełnej sprawności pacjenta. Dodatkowo cieszą się ogromnym zainteresowaniem z racji przynoszących efektów. Stąd dla uzyskanych efektów warto zaproponować swoim pacjentom wykonywanie inhalacji solankowych w warunkach domowych polegających na wdychaniu rozcieńczonej solanki w postaci aerozolu. Warto przy tym wspomnieć, że minerały i mikroelementy zawarte w solance wspomagają odbudowę i regenerację błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Działają także stymulująco na pracę układu odpornościowego, układu nerwowego, układu gruczołów dokrewnych oraz ogólną odporność organizmu. Może to Waszym pacjentom przynieść ulgę i namiastkę oddechu „pełną piersią”.

Kolejną metodą, którą warto wziąć pod lupę jest właściwie dobrana kinezyterapia, czyli leczenie za pomocą ruchu, do których zaliczyć można:

• ćwiczenia na przyrządach: marsz na bieżni lub jazda na cykloergometrze przynoszą poprawę tolerancji wysiłkowej, wzmacniają siłę mięśni oraz ogólną kondycję organizmu;
• ćwiczenia kończyn górnych, mające zaktywizować obręcz barkową, do której przyczepiają się pomocnicze mięśnie oddechowe. W tym przypadku pomocnym atrybutem będą ciężarki oraz taśmy oporowe;
• ćwiczenia pozycji ułożeniowych – drenaż, stosowany w sytuacji zalegania wydzieliny w oskrzelach.

Światowa organizacja zdrowia stanęła przed ogromnym wyzwaniem w momencie pojawienia się pandemii Covid-19. Sytuacja bez precedensu wymusiła ogrom pracy dla pracowników służby zdrowia, w tym dla Was – fizjoterapeutów.  Jak wcześniej przedstawiliśmy konsekwencje dla organizmu są dramatyczne: od zaburzeń czynności płuc, przez zaniki mięśniowe, aż po upośledzenie połykania i zaburzeń poznawczych. Stąd też potrzeba fizjoterapii staje się bezdyskusyjna, a rola fizjoterapeutów w leczeniu nieodzowna, tym bardziej, że dziesiątki zakażonych to osoby w podeszłym wieku, chorujące już wcześniej na inne przypadłości. 

Fizjoterapia i Wasza praca niewątpliwie przyczynią się do poprawy stanu zdrowia pacjentów z COVID-19. Dlatego tak ważne jest uznanie usług fizjoterapii za podstawowe, niezbędne i konieczne do świadczenia, zwłaszcza w okresie epidemii. Każdy pacjent musi mieć zapewnioną pomoc i możliwość rychłego  powrotu do zdrowia a  Wasza codzienna praca w walce z pozostałościami niewidzialnego wirusa jest nieoceniona. Dziękujemy za to, że jesteście.