Obserwowany jest ciągły wzrost otyłości na świecie. Zjawisko to odnotowano nie tylko wśród osób dorosłych, ale także u dzieci. Warto wspomnieć, że choroba ta jest szóstym co do ważności czynnikiem ryzyka śmiertelności. Według WHO jest ona chorobą przewlekłą, która zyskała miano globalnej epidemii. Zjawisko otyłości obserwowane jest nie tylko w krajach wysokorozwiniętych, w których występuje nadmiar jedzenia, ale również w tych rozwijających się.

Nadwaga a otyłość

Kiedy mówimy o nadwadze? Kiedy wskaźnik BMI, czyli wskaźnik masy ciała, wynosi 25 i więcej. BMI oblicza się dzieląc wagę danej osoby w kilogramach przez wzrost podany w metrach podniesiony do kwadratu. Jeśli zaś wskaźnik BMI wynosi 30 lub więcej, mówimy o otyłości.

Zatrważające dane wskazują, że  58 proc. dorosłych Polaków ma nadwagę, co plasuje nas powyżej europejskiej średniej, która wynosi 53%. We wszystkich państwach członkowskich UE odsetek mężczyzn z nadwagą jest wyższy niż kobiet. Odsetek osób z nadwagą spada wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia: podczas gdy odsetek dorosłych z nadwagą wśród osób o niskim poziomie wykształcenia wynosił 59 proc. w 2020 roku, 54 proc. dla osób ze średnim wykształceniem  i 44 proc. dla dorosłych z wyższym wykształceniem. 

Wiadomo, że otyłość obniża ogólną jakość funkcjonowania człowieka. Jej obecność zwiększa też ryzyko pojawienia się chorób mogących być zagrożeniem dla zdrowia, takich jak cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo-naczyniowego, czy niektóre rodzaje nowotworów. Obecnie uważa się, że czynnikami, które sprzyjają powstawaniu otyłości i nadwagi są czynniki środowiskowe związane z otoczeniem, w którym żyjemy. Należą do nich głównie:

• łatwa dostępność do taniego jedzenia o niskiej wartości odżywczej,  
• powiększanie serwowanych porcji jedzenia,  
• reklamowanie przez producentów żywności niezdrowych produktów (na przykład słodkich przekąsek),
• zbyt niski poziom świadomości żywieniowej w społeczeństwach,
• nieprawidłowe nawyki żywieniowe,
• brak aktywności fizycznej.

  Jednym z najbardziej problematycznych czynników, które są odpowiedzialne za nieprawidłowe zachowania żywieniowe, a co za tym idzie nadmierne objadanie się, jest nieumiejętność radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami. Okazuje się, że ten problem dotyka coraz większej liczby osób. Ponieważ dostęp do jedzenia uzyskujemy dziś bez żadnego wysiłku, dla wielu “zajadanie stresu” stało się sposobem radzenia sobie z  emocjami.

 

Epidemia wirusa COVID-19, a epidemia otyłości 

Na uwagę zasługują wyniki sondażu Ipsos COVID 365+ które pokazują, że pandemia koronawirusa odbiła się na wadze Polaków. Według badania 42% ankietowanych przyznaje, że w czasie epidemii przytyło. Z kolei średni przyrost wagi to 5,7 kg. Co więcej, aż 43% badanych przyznaje, że nie realizuje minimalnego poziomu aktywności.

Jako fizjoterapeuci spotykacie się z wieloma pacjentami. Zapewne część z nich cierpi na nadwagę lub otyłość.  Jeśli taki pacjent trafia do Waszego gabinetu fizjoterapii np. po kontuzji, wypadku lub chorobie to na uwadze musicie mieć również szereg informacji jak pracować z otyłym pacjentem.

 

Jak wiadomo osoby z nadwagą lub otyłością:

•  nie powinny wykonywać niektórych ćwiczeń fizycznych,
•  muszą być w szczególny sposób traktowane w czasie rehabilitacji,
•  są narażone na wystąpienie wielu chorób towarzyszących, 
• ze względu na nadmierną wagę ciała wymagają wykorzystania odpowiednio przygotowanych sprzętów,
•  częściej niż pacjenci o prawidłowej masie ciała przechodzą zabiegi lub operacje,
• są obarczone ryzykiem pojawienia się komplikacji. 

Jako przedstawiciele branży medycznej wiecie, że terapia z osobami otyłymi nie należy do łatwych. Jednakże przynosi szereg dobroczynnych następstw, o których warto wspomnieć pacjentowi.  Mowa tu np. o zmniejszeniu masy ciała, poprawieniu profilu lipidowego krwi, zwiększeniu energii i chęci do aktywnego życia. Także ogranicza ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych związanych z nadwagą lub otyłością. Do najbardziej skutecznych technik i metod programu terapeutycznego warto zaliczyć ćwiczenia wytrzymałościowe i oporowe, które poprawiają wydolność organizmu, masaże lecznicze a także laseroterapie, magnetoterapie, elektroterapie czy  światłoterapie. Oczywiście w trosce o dobro pacjenta należy uświadomić takiego chorego o istocie uprawiania codziennej aktywności fizycznej. Nawet minimalna aktywność fizyczna w znacznym stopniu przyspiesza proces rekonwalescencji. Przy powrocie do pełni sił ważne jest, aby pacjent był pod kompleksową opieką doświadczonego zespołu – fizjoterapeuty, trenera, dietetyka, a w razie potrzeby również psychologa.

Warto zauważyć, że rosnące tempo życia, towarzyszący nam stres sprzyja występowaniu chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca czy choroby układu sercowo-naczyniowego. Choć nieodpowiednia dieta nie jest jedynym źródłem otyłości, to jest ona bez wątpienia najlepszym punktem wyjścia do zmian.

W świetle tych informacji wybór odpowiedniej diety oraz ćwiczeń wydaje się być oczywistym krokiem w profilaktyce chorób i poprawie jakości życia, szczególnie dla osób spożywających nadmiar pokarmów przy znikomej aktywności ruchowej.  Zdecydowanie podpisujemy się pod tymi wnioskami, kto jest z nami?